Tongpunt-R

Alex

04-09-2008 17:41

Beste Sandesh,
Ik ben ook van België en heb ook een keel r, dus een franse r, en het is mij ook opgevallen dat het moeilijker is om goed te articuleren en dergelijke, ik woon wel in het vlaamse gedeelte, dus op school enzo was dat dus erg heel lastig, alleen voor de franse lessen. Ik heb ook ondervonden dat engels praten lastig is met een keel r, de engelse taal gebruikt namelijk veel de r, ik heb sinds een maand geleden begonnen met de tongpunt r en kan deze al aardig goed, 75% van de gevallen praat ik perfect met een tongpunt r als ik erop let, de andere gevallen heb ik nog mijn keel r, bv, als je voordien gelopen hebt en je wat buiten adem bent of erg zenuwachtig. Ik heb eerst paar keer goed,duidelijk en traag bduin bdood gezegd, en aandachtig gekeken hoe je je tong moet plaatsen en vormen, daarna ben ik begonnen met kleine woordjes te lezen en de tongpunt r er in toe te passen en overdreven lang te laten rollen, bv. brrrrruin brrrrrrood, computerrrrrrr, hamburrrrrrgerrrrrr …, Doe dit zo 4 dagen lang, zolang mogelijk, dan heb ik overgestapt op teksten, een website van een krant, zoals hln.be , dan wat leuke artikels opzoeken en luidop lezen,en telkens de r overdreven laten rollen,ik heb dit ongeveer 2 weken elke dag een uur gedaan, daarna kon ik mijn tongpunt perfect, ik moet dan wel blijven oefenen zodat ik hem volledig perfect kan en het een volledig automatische wordt, want dit leer je niet zomaar direct, in de meeste gevallen als ik spreek vorm ik mijn tongpunt r automatisch, maar dit is niet altijd zo,dus het is een kwestie van oefenen.
Astrid

06-09-2008 12:41

Hallo,
Ik ben een logopediste uit België, dus heb ik veel ervaring met het aanleren van een tongpunt-r. Bij ons op de praktijk leren we die meestal aan via tongtrekken. Dat gaat als volgt: je zet je tongpunt op je alveolen (dat is een klein bultje net achter je boventanden), dan zeg je heel krachtig een /t/ (niet tee,maar echt t). Terwijl je de /t/ zegt, duw je met je duim je tongpunt naar voor. Als je dit vaak en met voldoende kracht doet, ontstaat de trilling en krijg je een /r/ te horen. Het proberen waard, dus!
En wat de discussie huig-r/tongpunt-r betreft, kan ik alleen maar zeggen dat iedereen die bij ons in de opleiding logopedie met een huig-r sprak de tongpunt-r moest aanleren, en die moest gebruiken. Volgens onze docenten heeft iemand die een huig-r gebruikt een meer kelige articulatie, wat de pittigheid en de spraakverstaanbaarheid niet ten goede komt.
Groetjes,
Astrid
Tom

06-09-2008 14:19

vraag aan logopediste:
Hoeveel mensen praten er in nederland met tong-r en hoeveel met keel- r? Is het streekgebonden en welke r hoort bij het abn of an?
anneke

06-09-2008 22:28

Leuke vraag; voor zover ik weet is hier geen recent onderzoek naar gedaan. Misschien een goed onderwerp voor een scriptie/onderzoeksopdracht?
logopedist

07-09-2008 13:05

het is wel aangetoond dat de huig- en de tongpunt- ongeveer even vaak gebruikt worden en allebei geaccepteerd zijn binnen het abn. Dit heeft ook te maken met de erfelijke factor. er zijn mensen die geen aanleg voor de tongpunt- hebben en hem daardoor ook nooit zullen leren. ook niet na training!!!
Bij mij op de opleiding in Rotterdam was het geaccepteerd dat je met de huig- sprak. je moest wel de tongpunt- oefenen, zodat je het wel voor kon doen voor de patienten. ik merk zelf dat ik beide -en gebruik in mijn spontane spreken, maar in de behandelingen vaak de tongpunt- gebruik om een goed en duidelijk spreekvoorbeeld te zijn., maar ik spreek even verstaanbaar met huig- of tongpunt- hoor.
ik kan me voorstellen dat als je al met een zachte spreekt, de huig- de articulatie verder naar achteren trekt en sneller klinkt als een .
voorwaarde van een correcte is dat hij goed moet rollen. en dat kan zowel met de huig- als de tongpunt-
het is ook geen logopedische stoornis als iemand de tongpunt- niet kan, maar wel een mooie rollende huig- heeft.
wij leren in de praktijk toch ook vaak de huig- aan?
Als een kind de vervangt door een wil hij deze duidelijk vanuit de keel articuleren. als hij vervangen wordt door een , wil de tongpunt wel iets doen, maar krijgt de trilling niet voor elkaar.
dat wil nog geen garantie geven voor een tongpunt- maar is voor mij wel vaak een indicatie.
volgens mij is er 2 jaar geleden wel een scriptie over geschreven, weet alleen niet mer waar en door wie
Tom

07-09-2008 19:03

Vroeger sprak met men in heel nederland met de tong-r, maar later is vanuit frankrijk de keel “geimporteerd”, in eerste instantie als een soort statussymbool door de bovenlaag van de samenleving. Later ook door de onderlagen waarbij het geleidelijk aan haar aparte status verloor, en zo is hij in verschillende stadsdialecten zoals rotterdams en haags gekomen. De r is altijd een bijzondere letter geweest, zoals de gooise r, (de kakker r), die bewust of onbewust word overgenomen door mensen die zich graag met een bepaalde ''sub" groep identificeren.
ps ik wist trouwen niet dat de r met erfelijke aanleg te maken heeft
Sandesh

07-09-2008 20:26

Bedankt allemaal voor de tips! De manier van Astrid spreekt me wel aan dus daar ga ik vannacht in bed wel even mee oefenen. Verder krijg ik mijn tongpunt nu op de een of andere manier wel aan het trillen, maar dat lukt alleen als ik veel kracht zet en mijn huig ook trilt (ja is inderdaad een beetje vaag).
Verder kom ik oorspronkelijk uit Nederland en spreek ik ook met de harde G. Ik wil iedereen nogmaals bedanken voor de tips, want de mensen die ik het vraag weten niks beters te zeggen dan: je zet je tong net achter je tanden en je blaast er lucht tegen. Maar goed!
Bedankt, Sandesh!
L.

08-09-2008 18:19

Even in reactie op het verhaal van Tom over de r die in stadsdialecten terecht kwam…..Voor de goede verstaanders onder ons: De huig-r is niet de r die je hoort in den Haag en Rotterdam, laat staan in Leiden! Met een huig-r wordt door logopedisten altijd een rollende-r bedoeld. Ik ben al heel lang logopedist (met huig-r) en dat beinvloed de verstaanbaarheid niet. Vanuit de opleiding heb ik geleerd dat beide r-en prima zijn, logopedisten moeten ze ivm de therapie beide kunnen maken en aanleren. En alle andere mensen? Lekker laten rollen, voorin of achterin, dat maakt niet uit!
Tom

08-09-2008 19:16

Hallo L,
Met de huig-r of keel-r bedoel ik uiteraard een rollende r. Ik denk dat je even in de war bent met de “'tweede” r in r(keel r)otteJJdam
In de volgende link staat het duidelijk omschreven waar wat voorkomt:
http://nl.wikipedia.org/wiki/Uitspraak_van_de_r_in_het_Nederlands
deze word wel als een soort j klank uit gesproken maar ik woon er zelf niet dus weet het niet precies en ik geloof ook niet dat ze in den Haag een soort j r hebben.
L. schreef:
>
> Even in reactie op het verhaal van Tom over de r die in
> stadsdialecten terecht kwam…..Voor de goede verstaanders
> onder ons: De huig-r is niet de r die je hoort in den Haag en
> Rotterdam, laat staan in Leiden! Met een huig-r wordt door
> logopedisten altijd een rollende-r bedoeld. Ik ben al heel
> lang logopedist (met huig-r) en dat beinvloed de
> verstaanbaarheid niet. Vanuit de opleiding heb ik geleerd dat
> beide r-en prima zijn, logopedisten moeten ze ivm de therapie
> beide kunnen maken en aanleren. En alle andere mensen? Lekker
> laten rollen, voorin of achterin, dat maakt niet uit!
Willy.

23-10-2010 19:24

Ik wil graag nog een reden toevoegen voor het gebruik van de tongpunt-R. en wel het feit dat de stem dan meteen voorin zit. Dit articuleert echt sneller en puntiger. Zeker voor zangers is dat van groot belang. Je zou kunnen zeggen dat het een efficiënter gebruik is van je instrument.

Tongpunt-R

Alex

Astrid

Tom

anneke

logopedist

Tom

Sandesh

L.

Tom

Willy.